Peygamber Efendimiz (sav)'in Karakteri:Peygamberlik Delilleri Serisi

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) dürüstlüğü o kadar zirvede yaşamıştı ki, O'nu tanıyanlar, O'na sadık (doğru) ve emin (güvenilir) lakabı ile hitap etmekteydiler. İnsanların zihninde bu sıfatlar, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ayrılmaz vasıfları haline gelmişti. O'na iman etmeyenler ve O'na zulmedenler bile, mallarını emanet edecek emin bir insan aradıklarında O'nun kapısını çalıyor ve en değerli eşyalarını başkasına değil, sadece ve sadece O'na emanet ediyorlardı. Hz. Aişe'nin (r. anhâ) rivayet ettiği bir hadis-i şerife göre hicret yolculuğuna çıkarken ''Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) halkın Kendi'sine verdiği bütün emanetleri sahiplerine iade etmesi için Hz. Ali'yi (ra) Mekke'de bırakmıştı. Düşmanları dahil, sahip oldukları değerli eşyaları, zayi eder endişesiyle, dürüstlük ve emanet abidesi olarak bilinen Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'e teslim etmekten korkan hiç kimse yoktu. Böylece Ali, halkın Allah Rasulü'ne (sallalllahu aleyhi ve sellem) emanet ettiği her şeyi sahiplerine iade etmek için üç gün üç gece Mekke'de kaldı ve ancak bu görevi tamamladıktan sonra Medine'ye hareket edip, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'e yetişti.''

Filhakika, İskoç filozof ve tarihçi Thomas Carlyle (ö. 1881), İslâm'a dâir bazı konularda olumsuz düşüncelere sahip olsa da, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in son derece dürüst karakterine hayran kalmış ve bu hayranlık, kendisini bu olumsuz düşüncelerden zaman zaman alıkoymuş ve açık bir şekilde bunu kabul ve itiraf etmiştir. Örneğin bir açıklamasında şöyle demiştir: ''Kimileri O'nun sahtekar olduğunu söylese de, peygamberlik vazifesini îfâ ettiği çok çetrefilli dönem boyunca itiraz edilemeyecek bir hayat sürmesi, paniğe kapılmadan sukûnet içinde davranması ve normal yaşamına devam etmesi O'nun sahtekar olmadığının delilidir. Peygamberlik vazifesi verildiğinde 40 yaşındaydı. Diğer bütün evlilikleri, Hz. Hatice'nin vefatından sonradır. Yani 50 yaşına kadar başka hiçbir kadınla evlenmemişti. Anlaşıldığı kadarıyla, O'nun tek arzusu ahlâklı bir şekilde yaşamaktan ibaretti. Uzaktan veya yakından, kendisini tanıyan herkesin zihninde iyi bir intibâ bırakmıştı. Gençlik dönemi geçip yaşlanıncaya kadar iffetli bir hayat sürdükten ve huzur ve sükûnetten başka hiçbir şey arzu etmeyecek çağa geldikten sonra, 50 yıllık ahlâkına ve hayatına ters bir şekilde iffetsizlik yapması düşünülebilir mi?  Ömrü boyunca iffetli ve ahlâklı bir hayat süren bu yüce kâmetin, Kendi'sini, iffetsiz insanların seviyesine düşürmesi mümkün müdür? Kim ne derse desin, kendi adıma şunu net olarak ifade edebilirim: Bu iftiralara kesinlikle inanmıyorum!'' Aynı kitapta Carlyle şu görüşünü de ifade eder: ''Batılılar tarafından, her ânı iyi niyetli düşünce ve davranışlarla dolu bu yüce kâmete isnad edilen yalan ve iftiralar, batı ve sadece batı ve sadece batı adına bir utanç kaynağıdır.''

Son olarak bir hadis-i şerifi hatırlatmakta fayda mülahaza ediyorum: Asr-ı saadette, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in oğlu İbrahim vefat ettiği gün güneş tutulmuştu. Halk, İbrahim'in vefatından dolayı güneşin tutulduğunu söyledi. Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem), "Güneş ve ay kimsenin ölümü veya yaşamından (yani doğumdan) dolayı tutulmaz. Aksine, onlar Allah'ın ayetlerinden iki ayettir. Allah, bu ayetleriyele kullarını uyarır. Tutulmayı gördüğünüzde hemen namaza durun'' diyerek bu yanlışı düzeltmiştir.  Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hâşâ bir sahtekar olsaydı, inandırıcılığını arttıracak böyle mükemmel bir fırsatı hebâ etmez, mutlaka kullanırdı. Bu çarpıcı hadise, kendi reklamını yapması için son derece elverişli bir ortam hazırlamıştı ama Efendimiz (aleyhissalatu vesselam), başkalarının bu hadiseyi semanın İbrâhim'e üzüntüsü olarak yorumlamasına bile izin vermemiştir. Çocuğunu kaybetmesinin hüznüyle dopdolu olduğu o anlarda bile, metanetini kaybetmemiş, minbere çıkmış, yanlış yorumları tashih etmiş ve tutulmaların, tekvini emirlere tâbi olduğunu başka da bir anlama sahip olmadığını ifade buyurmuştur.

Aynı zamanda İngiltere Parlamentosu'nda da görev alan tarihçi Edward Gibbon (ö. 1794) Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hakkındaki düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir: ''Hz. Muhammed'in sağduyusu, O'nu, kralların sahip olduğu ihtişama tenezzülden uzak tutmuştur. Ev içindeki basit ve sıradan işlerde ailesine yardımcı olmuştur. Örneğin, ateş yakmış, yerleri süpürmüş, koyunları sağmış, ayakkabı ve elbiselerini kendi elleriyle tamir etmiştir. Bir rahip ve keşiş görüntüsü verme gereği duymadan, çok tabiî bir zühd hayatı yaşamıştır.'' Diğer bir deyişle, sadece sade bir hayatın zorluklarına katlanmakla kalmamış, bu sade hayatı, hiç zorlanmadan, bir yaşam tarzı olarak kabullenmişti. O, keşişliği veya kendini nimetlerden yoksun bırakmayı teşvik etmeye çalışmıyor ve zahidâne hayat tarzını insanların övgülerini kazanmak için yaşamıyordu. Gibbon sözlerine şöyle devam etmiştir: ''Davetlerde, arkadaşlarını sade ve misafirperver bir şekilde ağırlardı. Fakat bazen, bir kaç hafta geçerdi de, O'nun evinde ocakta pişirililecek bir şey bulunmazdı.''

Amerikalı bir biyografi yazarı ve diplomat olan Washington Irving (ö. 1859) Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'i şu sözlerle sena eder: ''Ciddî ve ağırbaşlı idi; çok az yer, çok fazla oruç tutardı. Çok sade giyinir, gösterişten kaçar, bilgiölik taslamazdı. Sadeliği tabiî idi ve giyim gibi hususlarla ayrıcalık sergilenmesinden asla hoşlanmazdı. Muamelelerinde âdildi. Arkadaş veya yabancı, zengin veya fakir, güçlü veya zayıf farketmez, herkese adaletle muamele ederdi. Bilhassa âvam halka çok yakın ilgi gösterir, onların şikâyetlerini dinler ve onlar tarafından çok sevilirdi. Askerî başarıları, kazandığı zaferler, O’nda hiçbir gurur ve kendini beğenmişlik uyandırmadı; eğer bu başarılar şahsî gayelere dayanmış olsaydı, mutlaka uyandırırdı. Düşmanlarıyla çepeçevre sarılı olduğu zaman hangi sadelik ve tevazu içinde idiyse, gücünün zirvesine ulaştığında da yine aynı sadelik ve tevazu içindeydi. Bırakın bir hükümdar tavrı takınmayı, bir odaya girdiğinde kendisine normalin dışında bir saygı gösterilmesinden bile çok rahatsız olurdu.''

Rahiplik ve okul müdürlüğü de yapan yazar Bosword Smith (ö. 1908) ise, O'nun hakkında şu ifadeleri kullanır: ''Hem devletin hem caminin başı; hem bir devlet başkanı hem de bir dini lider idi. Fakat Papa’nın sun’iliklerini taşımayan bir dini lider ve hususi birlikleri, özel korumaları, devamlı silâh altında bir ordusu, polis gücü ve sabit geliri olmayan bir devlet başkanı. Eğer tarihte her bakımdan ilâhî kaynağa dayalı olarak hükmetmiş biri varsa, o da Muhammed’dir; çünkü O, en güçlüydü, fakat güce ehemmiyet vermiyordu. Özel hayatında ne kadar sade ise, halkın içinde de o kadar sade idi.''

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in cesareti hem O'nun dürüstlüğüne hem de dürüstlüğünden emin olduğuna delâlet eder. Bazı oryantalistler, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in bilinçli olarak yalan söylemediğini ancak, büyüklük kompleksine sebep olan psikotik bir sanrıya (grandiyöz) maruz kaldığını iddia etmişlerdir. Bu iddia, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in sergilediği cesaretin karşısında savrulur gider. Çünkü, "sanrılar gören" ve psikolojik rahatsızlıkları olan kişi tutarsız ve isteksiz olur ve hiçbir başarı elde edemez. Daha da önemlisi, zihinsel olarak rahatsız olan bir kişi, binlerce tarihçinin, filozofun ve diğer bilge kişilerin saygısını kazanacak, eksiksiz bir inanç ve kanun sistemini oluşturamazdı. Bu nedenle, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in dâimî ve eşsiz cesareti, peygamberliğini ispatlayan ve destekleyen delillerden bir haline gelmiştir. Evet O, savaşlarda hiçbir zaman korkmamış, gerektiğinde en ön cephede düşmanla yüzyüze çarpışmıştır. O'nun ölümü vahyin eksik kalması anlamına geleceği için, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ordunun arkasında kalmasını aslında hiç kimse yadırgamaz hatta herkes takdir ederdi. Ancak buna rağmen Hz. Ali (ra) bize şu hadis-i şerifi rivayet eder: "Bedir günü korunmak için Allah Rasûlü'ne nasıl yakın durduğumuza, O'nun düşmana bizden daha yakın bulunduğuna ve o günün en sert savaşçısı olduğuna şahit oldum."

Allah Teâlâ ''Ey (şanı çok yüce, o en büyük) Rasûl! Rabbinden sana her ne indirilmişse onu eksiksiz tebliğ et!...  Allah, seni bütün insanlardan koruyacaktır. Şüphesiz Allah, kâfirler topluluğunu (senin aleyhindeki) hedeflerine ulaştırmaz.'' (Mâide 5/ 67) ayetini indirince, Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz, O'nu korumak için kapısının önünde bekleyen ashâbına, artık buna gerek kalmadığını söylemiştir.  Her zaman, Romalılar'ın Medine'ye saldırısından endişe duyan müslümanlar, bir gece yüksek sesli bir gürültüyle şaşkına dönmüşlerdi. Olay yerine doğru ilerlediklerinde, Şecaat Sultanı Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ebu Talha'ya âit eyersiz bir at üzerinde, kılıcını kuşanmış bir vaziyette geri döndüğüne ve yanlış alarm olduğunu haber verdiğine şahit olmuşlardır. Böylesine bir potansiyel tehlike ile karşı karşıya kalma pahasına, olay yerine tek başına gitmek, cesur insanların bile saygı duyup hayran kalacağı bir cesaret gerektirmektedir.

Hz. Aişe (r. anhâ) Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'e hitaben: ''Uhud'dan daha çok zorlandığın bir gün yaşadın mı?'' diye sordu. Efendimiz (sav) de ''Kavminden çok çektim. Fakat onlardan Akabe günü karşılaştığım zorluk hepsinden şiddetli idi. Ben (Kureyş'ten gördüğüm ezâ üzerine Taif’e gidip) Abdu Yâleyl Bin Abdu Kulâl'den beni himaye etmesini istdiğimde, benim isteğime olumlu yanıt vermemişti. Ben de kederli bir hâlde ayrıldım ve bir ağaç altı bulana kadar rahatlayamadım. Burada başımı kaldırıp semaya baktığımda beni gölgelendirmekte olan bir bulut gördüm. Buluta dikkatle baktığımda bunun içinde Cibril'in bulunduğunu gördüm. Cibril bana hitaben “Şüphesiz Allah, kavminin senin hakkında dediklerini ve seni korumayı reddettiklerini işitti. Ve Allah sana dağlardan sorumlu meleği gönderdi. Kavmin hakkında ne dilersen ona emredebilirsin'' dedi. Bunun üzerine dağlardan sorumlu melek bana selam verip ''Yâ Muhammed! Cibril'in bu söylediği bir hakikattir. Sen ne istersen emrine âmâdeyim. Eğer (Ebû Kubeys ile Kuaykân denilen) şu iki yalçın dağı Mekke'liler üzerine kapatmamı istersen, bunu da yapacağım'' dedi. Ama ben ''Hayır, ben Allah'ın, bu müşriklerinin soylarından yalnız Allah'a ibadet eden ve Allah'a hiçbir şey ortak koşmayan bir nesil meydana çıkarmasını ümit ediyorum'' dedim.'' dedi.

Bir başka rivayete göre ise Allah Rasulü (sallalahu aleyhi ve sellem), Taif'in liderleriyle görüştükten sonra, halkın onu kovmak için toplanacağı ana kadar, insanları İslâm'a davet etmek için orada on gün geçirdi. Ancak Taif halkı bir araya geldi ve iki sıra oluşturdular, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'i buradan geçmeye zorladılar. Bu sırada nâsezâ ve nâbecâ sözler sarf ediyor ve O'nu (sav) taş yağmuruna tutuyorlardı. Allah Rasulü (sallallahu aleyhi ve sellem)'in mübarek kanı, O'nun (sav) kadem-i mübareklerinden aşağıya kadar akmıştı. Zeyd bin Harise'nin (ra) ise bu taşlar nedeniyle başı yarılmıştı. Ancak bu en zor zamanlarda bile Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), azim ve sebattan bir an olsun vazgeçmemiştir.

Bazı zamanlarda, içinde bulunduğu şartların tüm olumsuzluğuna rağmen, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Allah'ın destek ve yardımına ve Kendi'sini zâyi etmeyip muzaffer kılacağına dâir ümit ve iyimserliğini hiçbir zaman yitirmemesi çok dikkat çekicidir. Bu iyimserlik, Allah'a yürekten bağlı bir kalbin habercisidir. Medine'ye hicret için Mekke'den yola revân olan Nebiy-yi Zîşân (aleyhissalâtu vesselâm) Efendimiz ve en sadık dostu Hz. Ebu Bekir (ra), Sevr Sultanlığı'na teşrif buyurmuşlardı. İmandan nasipsiz, ödül avcısı müşrikler mağaranın ağzına kadar yaklaşmışlardı. İçeridekileri görmek için yapmaları gereken tek şey eğilip bakmaktı. Onların, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'i fark edip yakalamalarını engelleyebilecek hiçbir dünyevi güç yoktu. Umutsuzluğun, en sağlam iradeli ruhlara bile nüfuz edeceği bu sinir bozucu anda, Mefhar-i Mevcûdât Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Kendi'si için endişe eden yâr-ı vefâdârını hayret edilesi şu ifadelerle sakinleştirmişti: ''Ey Ebû Bekir! Üçüncüsü Allah olan iki kişi hakkındaki zannın nedir?'' Kur'an bu hadiseyi bize naklederken şu ifadeleri kullanır: ''Eğer o Peygamber’e yardım etmezseniz, siz de biliyorsunuz ki, Allah O’na hep yardım etmiştir. Hatırlayın ki, o bildiğiniz kâfirler O’nu Mekke’den çıkarmışlardı da, sığındıkları mağarada iki kişiden biri iken, (kendisini takip edenler mağaranın ağzına kadar geldikleri esnada O, hiçbir endişeye kapılmadan, Allah’a tam bir teslimiyet ve tevekkül içinde) yanındaki arkadaşına, “Hiç tasalanma, Allah bizimle beraberdir!” diyordu. Allah, sekînesini (iç huzur ve güven kaynağı rahmetini) daima O’nun üzerinde tuttu; O’nu sizin görmediğiniz ordularla destekledi ve küfredenlerin davası ve düşüncelerini alçalttı. Allah’ın Kelimesi ve davası ise, zaten her zaman yücedir. Allah, izzet ve ululuk sahibi, her işte üstün ve mutlak galip olandır; her hüküm ve icraatında pek çok hikmetler bulunandır.'' (Tevbe 9/40)   

Bu olay, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Allah'a itimadının apaçık bir delilidir. Zira gözlerinin önünde ne cereyan ederse etsin, O (sallallahu aleyhi ve sellem), Allah'ın Kendi'sine sahip çıkacağından mutlak surette emindi. Gözünün gördüğü maddi hadiseler, kalp gözünün gördüğü mânâya perde olamazdı ve olamadı da. Bu olay, Kızıldeniz sahilinde Hz. Musa (aleyhisselâm)'ın başına gelen olayla çok benzeşmektedir: ''İki topluluk birbirlerini görecek mesafeye gelince Musa’nın beraberindekiler, “Eyvah, yetiştiler!” dediler. “Asla!” dedi Musa, “Rabbim muhakkak benimledir; bana kurtuluş yolunu gösterecektir.'' (Şuara 26/61-62) Allah'a bu derece mutlak bir teslimiyet sadece ve sadece peygamberler için mevzubahis olabilir: Bütün dünya umudunu kaybetse de peygamberler umutlarını asla kaybetmezler.

İngiliz akademisyen ve arkeolojist David George Hogart (ö. 1927) şöyle demiştir: ''O’nun bütün davranışları, günlük hayatı, bugün milyonların şuurlu bir hâfızayla gözettiği bir kanun ortaya koymuştur. İnsanlığın herhangi bir bölümünün ''Mükemmel İnsan'' kabul ettiği başka hiç kimse, bu kadar yakından ve bu ölçüde ayrıntıyla taklit edilmemiştir. Hıristiyanlığın kurucusunun davranışları, takipçilerinin günlük hayatını yönlendirememiştir. Ayrıca, başka herhangi bir dinin kurucusu, geride İslâm Peygamberi ölçüsünde bir güven ve itimat bırakmamıştır.''

Bununla birlikte O'nun (sav) en samimi takipçileri asr-ı saadetlerini paylaşan Ashab-ı Kiram'dır. Zira onlar, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in getirdiği mesajın doğruluğuna tanıklık etmişlerdir. Ashab-ı Kiram Efendilerimiz, geceleri dua edip hayatlarını sadece ibadete hasreden bir grup iyi arkadaş olmanın ötesinde, insanlığa rehberlik edecek seviyede saf ve duru bir hayat yaşayan bir topluluktur. İnsanlık tarihinde bu kadar mükemmel bir topluluk hiçbir zaman görülmemiştir. Örneğin Hz. Ömer'in (ra) dehası birçok tarihçi tarafından kabul edilmiştir. Nitekim Colombia Dünya Tarihi, Hz. Ömer'in (ra) İslam Devletin'den çok önce kurulmuş olan güçlü Roma İmparatorluğu'ndan daha üstün bir bürokrasiyi nasıl gerçekleştirdiğini anlatmaktadır. Herhangi bir Arap kabilesi, merkezi bir güce sahip ama aynı zamanda bu gücü sürdürebilmek için esnek bir federal bir hükümet kurabildiyse ve bununla tarihin akışını değiştirebildiyse, bunu sadece istisnâi bir aklın inşâ edebileceğini kabul etmek gerekir. İşte bunu yapan, Hz. Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem)'in peygamber olduğuna iman eden ve hayatının her ânında O'nu (sav) sünnetine tâbi olan Hz. Ömer'den (ra) başkası değildir. Hz. Ebu Bekir'in, servetinin tamamını İslam uğruna vermesi; çok ağır işkencelere rağmen Hz. Bilal'in dininden dönmeyi reddetmesi; Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'e imanlarından vaz geçmedikleri için Sümeyye ve Yasir'in (radıyallahu anhum ecmain) şehit edilmeleri, çabucak geçiştirilebilecek basit hadiseler olarak kabul edilemez. Hayatta kalanlara gelince, onlar da Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in dinini ve mesajını yaşantılarına o kadar dahil etmişlerdi ki, Allah onları Kur'ân'da şu sözlerle senâ etmiştir: '' Siz, insanların iyiliğine olarak ortaya çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz. Usulünce iyilik, doğruluk ve güzelliği teşvik edip yayar, kötülük, yanlışlık ve çirkinliğin önünü almaya çalışırsınız; elbette Allah’a inanıyor (ve bunu da zaten inancınızdan dolayı ve onun gereği olarak yapıyorsunuz)'' (Âl-i İmrân 3/ 110).  Hem peygamberliğinden önceki hem de peygamber olarak görevlendirildikten sonraki hayatında Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'i tanıyan ve tecrübe eden ve O'nun (sav) günlük hayatına şahitlik eden bu çaptaki insanların, O'nu (sav) ateşli bir şekilde takip edip O'na (sav) iman etmeleri, Ashab-ı Kirâm Efendilerimiz'in O'na (sav) ve O'nun (sav) misyonuna ne kadar sahip çıktıklarının bir göstergesidir.

İskoç tarihçi ve Arap ve İslam Edebiyatı Profesörü William Montgomery Watt (ö. 2006) Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hakkında şu ifadeleri kaleme almıştır: ''İnancı uğruna her türlü sıkıntıya katlanmaya hazır olması, O’na inanan ve O’nu lider kabul eden insanlardaki yüksek ahlâkî karakter ve nihâî başarısının büyüklüğü, bütün bunlar, O’nun şahsiyet bütünlüğünün delilleridir. Muhammed’i bir yalancı olarak kabul etmek, ortaya çözülemeyecek pek çok problem çıkaracaktır. Ayrıca, tarihte büyük insanların hiçbiri, Batı’da Muhammed kadar yanlış tanıtılmamıştır. Bu bakımdan, eğer O’nu gerektiği gibi anlamak istiyorsak, sadece Muhammed’in gayesindeki temel dürüstlüğünü ve bütünlüğü tanımakla kalmamalıyız. Geçmişten devraldığımız hataları düzelteceksek, O’nun ortaya koyduğu inandırıcı ve kesin delilin doğruluk gösterisinden çok daha öte ve önemli şeyler istediğini ve elde edilmesinin de çok zor olduğunu unutmamalıyız.''